خداوند عبادت را برای رشد انسان قرار داده است / عبودیت بدون تلاش حاصل نمی‌شود

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین سید رحیم توکل عضو مجلس خبرگان رهبری در مراسم عزاداری شب دوم ماه محرم که در هیئت فاطمیه قم برگزار شد، به تبیین فلسفه عبودیت و نقش آن در تعالی انسان پرداخت و تأکید کرد: اعتقاد ما بر این است که خداوند، کمال محض و غنی مطلق است و هیچ نقص و نیازی در ذات مقدس او راه ندارد. در عین بی‌نیازی از خلقت و عبادت ما، او انسان را آفرید و به عبادت فرا خواند.

وی افزود: همین بی‌نیازی و کمال خداوند نشان می‌دهد که امر به عبادت صرفاً برای رساندن خیر و برکت به انسان است، نه برای رفع نیازی از جانب خداوند. انسان در آغاز راه، جهل و عجز مطلق دارد، اما با عبودیت می‌تواند به مظهر علم و قدرت الهی تبدیل شود.

اگر عبد خدا نشویم، بنده شیطان یا هوای نفس خواهیم شد

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به آیه ۶۰ سوره «یس» گفت: در قرآن آمده است، «ألم أعهد إلیکم یا بنی آدم أن لا تعبدوا الشیطان إنه لکم عدو مبین». «ای فرزندان آدم، مگر با شما پیمان نبستیم که شیطان را نپرستید؟ او دشمنی آشکار برای شماست.» اگر انسان در مسیر عبودیت به درستی گام برندارد، خواه‌ناخواه به بندگی دو دشمن درمی‌آید: یکی شیطان، و دیگری هوای نفس. برخی افراد، بنده شیطان می‌شوند و تحت تأثیر وسوسه‌ها و القائات او عمل می‌کنند. اما کسانی که از شیطان هم بدتر می‌شوند، کسانی‌اند که بنده هوای نفس خود هستند.»

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به آیه ۲۳ سوره «جاثیه» اظهار کرد: خداوند فرموده: «أفرأیت من اتخذ إلهه هواه» «آیا ندیدی کسی را که هوای نفس خود را معبود خود قرار داده است» این افراد هرچه غرایز و شهواتشان فرمان دهد، اطاعت می‌کنند.

تنها راه نجات، رحمت خدا و عبودیت خالصانه است

وی تأکید کرد: شیطان با تمام مکر و حیله‌ای که دارد، طبق آیات قرآن دشمنی ضعیف است: «إن کید الشیطان کان ضعیفاً.» اما آنچه خطرناک است، تحریک نفس توسط شیطان است. نفس اماره، انسان را به سوی گناه بسیار فرا می‌خواند.

این استاد حوزوی ادامه داد: تنها راه نجات از این دو دشمن، قرار گرفتن در مسیر بندگی خدا و بهره‌مندی از رحمت اوست، «إلا من رحم ربی.» تنها زمانی که رحمت خدا بر انسان نازل شود، می‌تواند از این مسیرهای گمراه‌کننده رهایی یابد.

دل تهی از خودیت، محل تجلی الهی می‌شود

عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه سخنانش با ذکر مثالی از «نی» گفت: همان‌طور که نی توخالی قادر است نغمه‌هایی زیبا از خود خارج کند، دل انسان نیز باید از غیر خدا تهی شود تا بتواند تجلی‌گاه او باشد. اگر درون انسان پر از خودخواهی و دلبستگی‌های دنیوی باشد، هیچ ندایی از سوی خدا در آن انعکاس نخواهد یافت.

وی با اشاره به آیه شریفه «و ما ینطق عن الهوی إن هو إلا وحی یوحی»، افزود: پیامبر اکرم(ص) به مرتبه‌ای از عبودیت رسیدند که از هرگونه خودی تهی شدند و آنچه فرمودند، وحی الهی بود. این اوج عبودیت است که انسان نه از روی هوای نفس، بلکه فقط از زبان خدا سخن بگوید.

کلام پیامبر، کلام خداست؛ عبودیت بدون تلاش حاصل نمی‌شود

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به مقامات معنوی پیامبران الهی اظهار داشت: پیامبر اکرم(ص) در محضر خداوند به مرتبه‌ای از خلوص رسیدند که کلام ایشان، کلام خداوند شد و امر و نهی ایشان، همان امر و نهی الهی است. این جایگاه الهی را به انسان هم می‌دهند، اما با یک قید مهم؛ به کسی بدون تلاش و مجاهدت، مقامی داده نمی‌شود. این مسیر نیازمند کار، زحمت، مبارزه با شهوات و مجاهدت مستمر است.

عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: انسان باید به‌تدریج از «خودیت» فاصله بگیرد؛ هر چه این فاصله بیشتر شود، جنبه الهی وجود او قوی‌تر خواهد شد. در این مسیر، انسان به مقامی می‌رسد که خداوند می‌فرماید: «ندای او، ندای ماست؛ فرمان او، فرمان ماست.» در این نقطه از سلوک، پرده‌ها کنار می‌رود و عنوان مقدس "عبدالله" به انسان داده می‌شود، که نشانه‌ی رسیدن به قله عبودیت و بندگی خالصانه است.

مقامات الهی در طول زمان حاصل می‌شوند

وی با تاکید بر اینکه رسیدن به مقامات معنوی فرآیندی تدریجی است، خاطرنشان کرد: کسی یک‌شبه شجاع یا سخاوتمند نمی‌شود. کسب صفات برجسته‌ی اخلاقی زمان‌بر است. باید آنچه را در این سال‌ها به دست آورده‌ایم حفظ کنیم. آن‌چه امروز داریم، محصول سال‌ها تلاش و مجاهدت است و نباید آن را به راحتی از دست بدهیم.

شیطان؛ نمونه‌ای از سقوط پس از مقام گرفتن

عضو مجلس خبرگان رهبری با ذکر مثال شیطان گفت: شیطان لعین از جمله موجوداتی بود که به مقامات بالای شهود و ملکوت راه یافت و در جمع ملائکه قرار گرفت. اما به‌سبب تکبر، سقوط کرد و همه داده‌ها از او گرفته شد. اگر معیارهای الهی را رعایت نکنیم، حتی پس از رسیدن به مقاماتی، ممکن است همه آن‌ها را از دست بدهیم.

لزوم پویایی مستمر در مسیر معنوی

این استاد اخلاق در ادامه افزود: نباید در مسیر بندگی درجا زد. اگر دیروز من با امروز فرق کرده باشد، فردای من نیز باید متفاوت از امروز باشد. اگر بعد از ۲۴ ساعت هیچ تغییری نکرده‌ام، یعنی یک روز از عمرم را بیهوده تلف کرده‌ام. توقف و سکون، آفت سلوک معنوی است.

زیان بزرگ، از دست دادن اندوخته‌های معنوی

عضو مجلس خبرگان خاطرنشان کرد: مصیبتی بزرگ‌تر از این نیست که انسان سال‌ها مجاهدت کرده و به مقامی رسیده باشد، اما در اثر غفلت یا گناه، همه را از دست بدهد؛ طوری‌که انگار هیچ‌گاه عمل صالحی انجام نداده است. این یک خسارت بزرگ است که باید از آن به‌شدت پرهیز کرد.

وی تاکید کرد: با گذشت زمان، عمر، سلامتی، قدرت بینایی و جوانی از انسان گرفته می‌شود. ما نیز باید در مقابل، چیزی از عمر بگیریم؛ مثل ایمان، عمل صالح، تقوا، معرفت اهل‌بیت(ع) و محبت به آنان. اگرچه جسم ما تحلیل می‌رود، اما باید روح و باطن ما رشد کند.

رنگ الهی در تمام امور زندگی؛ حتی در خوردن و خوابیدن

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) خطاب به ابوذر گفت: در تمام اعمال خود، حتی در خوردن و خوابیدن، نیت الهی داشته باشید. اگر انسان در وقت غذا خوردن نیت الهی کند، می‌تواند حتی از آن لحظات معمولی هم نوری کسب کند. بنابراین، نباید هیچ لحظه‌ای از عمر را بی‌هدف و بدون رنگ الهی سپری کرد.

بیداری، بصیرت، و عبور از خود برای رسیدن به خدا

عضو مجلس خبرگان رهبری در پایان توصیه کرد: راه عبودیت، راه خالی شدن از خود و لبریز شدن از خداست. هرچه از خودمان بیشتر بگذریم، راه برای دریافت نوری از خدا بازتر می‌شود. این مسیر نیازمند بیداری، بصیرت و توجه دقیق به دستورهای الهی است. باید با دقت بیشتری به این نکات بنگریم و آن‌ها را در زندگی عملی سازیم.

انتهای پیام/